Van VAR naar modelovereenkomst

Met de invoering van modelovereenkomsten voor zzp'ers is per 1 mei 2016 de VAR-verklaring definitief verleden tijd. Wat moet je als zelfstandige ondernemer regelen bij je opdrachtgevers om deze overgang naar de modelcontracten te maken? Wat zijn de aandachtspunten, wanneer is het verstandig om met zo’n overeenkomst te werken en is het wel echt nodig?

Wat verandert er precies?

De VAR-verklaring verdwijnt per 1 mei 2016 en wordt vervangen door modelcontracten voor zzp'ers. Vanaf dat moment zijn zowel de opdrachtnemer als de opdrachtgever aansprakelijk voor schijnzelfstandigheid. Doordat de verantwoordelijkheid straks bij beide partijen ligt - ten tijde van de VAR-verklaring lag die alleen bij de zzp'er – zijn beiden aansprakelijk te stellen als de Belastingdienst achteraf toch een loondienstverband constateert. Met de invoering van deze zzp-modelcontracten is er nu vooraf dus al zekerheid over de gevolgen voor loonheffing. De modelcontracten dienen vooraf goedgekeurd te worden door de Belastingdienst. Inmiddels zijn er al diverse goedgekeurde modelovereenkomsten gepubliceerd op de website van de Belastingdienst.

Wat moet je nu gaan regelen als zzp'er?

Als volstrekt duidelijk is dat je niet in loondienst werkt, hoef je niets te doen. De Belastingdienst verstuurde onlangs een brief (pdf) naar alle zzp’ers met uitleg hierover. Als voorbeeld gaven zij een schilder die steeds voor verschillende particulieren werkt. Die hoeft dus geen modelovereenkomst te gebruiken omdat het duidelijk is hoe de verhoudingen liggen. Bij twijfel stap je naar jouw opdrachtgever(s) toe en kun je gebruik maken van een modelovereenkomst, maar dit is dus niet verplicht. Let op: als je met jouw opdrachtgever een modelovereenkomst tekent moet het contract wel eerst door de fiscus zijn goedgekeurd.

Waar vind je een modelovereenkomst?

Op de website van de Belastingdienst staan goedgekeurde zzp-contracten: zowel algemene overeenkomsten als modelcontracten per branche en beroepsgroep<. Zoek welk contract op jouw situatie van toepassing is, download dit contract en stuur deze ondertekend mee als bijlage naar de opdrachtgever. Houd je vervolgens aan de gemaakte afspraken in het contract. Zolang je dat doet, kan er geen sprake zijn van loondienst.

Is een modelcontract verplicht?

Uiteindelijk draait alles om de bestrijding van schijnzelfstandigheid. In het VAR-tijdperk kon schijnzelfstandigheid altijd achteraf bij een controle nog bij zzp'ers worden vastgesteld, waarna sancties van de fiscus volgden (andere aanslag inkomstenbelasting, verlies zelfstandigenaftrek etc.). De VAR-verklaring gaf alleen de opdrachtgever de zekerheid dat jij niet bij hen in loondienst was. Het verschil is dat wanneer je nu een bepaalde modelovereenkomst gebruikt, dat je de zekerheid hebt dat je niet voor loondienst kan worden aangeslagen.

Volgens de brief van de Belastingdienst is een modelovereenkomst dus niet verplicht. Veel zzp'ers weten immers op voorhand al dat zij niet in loondienst werken, zoals de stukadoor bij particulieren thuis, of een fotograaf die jaarlijks een teamdag van een bedrijf vastlegt. Als u niet zeker bent of en hoe u buiten dienstverband kunt werken, kan werken volgens een modelovereenkomst zekerheid geven aan u en uw opdrachtgever.

Je maakt dus alleen gebruik van modelovereenkomsten als je voor een opdracht twijfelt of dit gezien kan worden als werken in loondienst. Of je wilt sowieso geen twijfels hebben en dan gebruik je voor al jouw werk een modelovereenkomst.

Wat gebeurt er als mijn opdrachtgever nog geen modelcontracten heeft?

Omdat de tijd dringt en veel bedrijven én zzp'ers hun werkwijze nog niet hebben aangepast, heeft de Belastingdienst een overgangsperiode in het leven geroepen. Zelfstandige ondernemers en opdrachtgevers krijgen tot 1 mei 2017 de tijd om alles op orde te krijgen. In deze periode geeft de Belastingdienst voorlichting over (de invoering van) de contracten.

De Belastingdienst liet in de brief aan alle zzp'ers weten: ‘Voor u en uw opdrachtgevers geldt dit jaar een inspanningsverplichting: u moet beiden actief bezig zijn de arbeidsrelatie zodanig vorm te geven dat u niet in loondienst werkt. Bijvoorbeeld door aantoonbaar met elkaar in gesprek te zijn over het gebruik van een modelovereenkomst en over eventuele aanpassingen in de werkwijze die daarvoor nodig zijn.” Het is dus aan te raden om zo snel mogelijk met deze nieuwe zzp-contracten te gaan werken.

Hebben deze contracten gevolgen voor de aangifte inkomenstenbelasting?

Wanneer je deze overeenkomsten gebruikt, betekent dit niet dat je achteraf geen controle van de fiscus meer kunt krijgen. De beoordeling van de zzp-contracten zegt namelijk niets over hoe de Belastingdienst naar de inkomsten van de zzp'er kijkt. Pas bij het beoordelen van de aangifte inkomstenbelasting bepaalt de fiscus of het jouw inkomsten als winst uit onderneming of als resultaat uit overige werkzaamheden ziet. Het werken volgens een modelovereenkomst zegt dus alleen iets over de loonheffingen en niets over het ondernemerschap van de opdrachtnemer. Je dient nog steeds aan alle ondernemersverplichtingen te voldoen. Wil je hier vooraf zekerheid over hebben? Doe dan de ondernemerscheck op de website van de Belastingdienst.